خدمات پیشگیری و بازتوانی
بخش بازتوانی قلبی
بازتوانی قلب شامل **مجموعه ای از خدمات طبی** شامل **تغییر سبک زندگی بیمار** در جهت سبک زندگی سالم و برنامه های ارتقای سلامت بیماران مانند **کنترل ریسک فاکتورهای قلبی-عروقی** است که در نهایت باعث افزایش سطح کیفی زندگی آنان میشود.
برنامه هایی که در این بخش ارائه و اجرا میشوند:
- ویزیت توسط پزشک بازتوانی قلب، چکاپ کلی و کنترل ریسک فاکتورها مانند پرفشاری خون (HTN)، چربی خون بالا (HLP) و دیابت شیرین (DM).
- در صورت نیاز به مشاوره و ویزیت، ارجاع به کلینیکهای تخصصی قلب و داخلی.
- ترک سیگار و دیگر مواد مضر.
- کنترل تعارضات و بیماریهای روانی که بر قلب و عروق اثر سوء دارند (استرس، اضطراب، افسردگی و...).
- جلسات Relaxation.
- برنامه مشاوره تغذیه، رژیم درمانی و کنترل وزن.
- برنامه فیزیوتراپی و مشاوره فعالیتهای فیزیکی مناسب.
- مراقبتهای پرستاری.
- برنامههای ورزشی طبی استاندارد با دستگاههای مجهز و مدرن با مانیتورینگ قلبی بر اساس نتایج تست ورزش و اقدامات درمانی انجام گرفته (مثل PTCA – CABG) و نوع بیماری قلبی هر شخص.
برنامه بازتوانی قلب برای بیماران قلبی **چه افرادی که عمل جراحی مثل CABG یا PTCA انجام داده باشند و چه انجام نداده باشند** اجرا میشود.
ساختار و تیم بازتوانی قلب شهید رجایی
بخش بازتوانی قلب بیمارستان شهید رجایی دارای:
- پزشک بازتوانی قلب
- واحد مشاوره روانشناسی
- واحد مشاوره تغذیه
- واحد فیزیوتراپی
- واحد پرستاری
- واحد آموزش بیماران و خانوادهها
- بخش EECP
- سالنهای Training مجهز به تجهیزات ورزشی پیشرفته با قابلیت کنترل مرکزی
تقسیم بندی خدمات (فازها):
- **فاز Inpatient:** برای بیماران قلبی بستری در بیمارستان انجام میشود و شامل ویزیت و مشاوره پزشک بازتوانی قلب و مشاورات و مراقبتهای پرستاری، روانشناسی، تغذیه و فیزیوتراپی میباشد.
- **فاز Outpatient:** برای بیمارانی که از خارج بیمارستان و مطب پزشکان مراجعه میکنند و یا بیمارانی که قبلا تحت مشاوره Inpatient قرار گرفته بودند اجرا میشود.
**فاز Outpatient مرحله اصلی بازتوانی قلب است.**
این فاز در بیماران جراحی قلب پس از **4 هفته**، در بیماران مبتلا به سکته قلبی پس از **6 هفته** و در بیماران آنژیوپلاستی پس از **10 روز** قابل اجرا میباشد.
در این مرحله بیماران معرفی شده توسط متخصصین و جراحان قلب پس از تشکیل پرونده، جهت انجام تست ورزش و معاینات سیستم قلبی-عروقی به کلینیک قلب ارجاع میشوند. سپس با توجه به تست ورزش و نتایج قبلی، برای هر بیمار **نسخه ورزشی خاصی** (از نظر شدت، زمان و مقدار جلسات ورزشی مورد نیاز) تجویز میشود.
با توجه به اهمیت بازتوانی قلب، کلاسها با حضور تیم بازتوانی قلب متشکل از متخصصین قلب و توانبخشی، و نیز کارشناسان پرستاری، فیزیوتراپی، تغذیه و روانشناسی برگزار میشود و به سوالات بیماران در زمینههای مختلف پاسخ داده میشود.
بازتوانی قلبی (توضیحات تکمیلی)
برنامههای بازتوانی قلبی اغلب از طریق بیمارستانها به افراد ارایه میشوند. این یک برنامه مراقبت پزشکی است که به شما کمک میکند تا **نحوه زندگی کردن در کنار بیماری قلبی** را یاد بگیرید و به زندگی کامل و رضایتبخش برگردید. این برنامه هر چند محدودیت زمانی دارد، ولی سرعت بهبودی شما را بالا میبرد.
برنامه بازتوانی معمولاً **سه ماه** طول میکشد و به **چهار مرحله** تقسیمبندی میشود: بستری شدن در بیمارستان، دوران نقاهت زودهنگام (2 تا 12 هفته بعد از رفتن به خانه)، دوران نقاهت دیرهنگام (6 تا 12 هفته یا بیشتر) و **مرحله نگهداری**.
مرحله نگهداری شامل بقیه عمر شما میباشد و در این مرحله تغییرات مثبت شیوه زندگی دایمی شده و شما به فعالیتهای طبیعی زندگی برمیگردید.
بازتوانی قلبی به شما در موارد زیر کمک خواهد کرد:
- افزایش تدریجی سطح فعالیت جسمانی شما به منظور تقویت قلبتان.
- تغییر شیوه آشپزی و رژیمهای غذایی (کم چرب و کم کلسترول).
- تهیه برنامه برای متعادل کردن رژیم غذایی و میزان فعالیت ورزشی به منظور **کنترل وزن**.
- استفاده از مشاوره و سایر کمکها برای **ترک سیگار**.
- یادگیری روشهای مختلف (مانند یوگا، مدیتیشن، یا ماساژ) به منظور **کنترل استرس**.
- پرداختن به جنبه عاطفی و روانی تغییرات زندگی و گفتگو با افراد با چالشهای مشابه.
کلینیک پیشگیری و ارتقاء سلامت
از کلینیکهای منحصر به فرد مرکز بوده که در آن خدمات **پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی** و **ارتقای سلامت** ارائه میشود.
با توجه به ریسک فاکتورهای اصلاح پذیر بیماریهای مزمن، این کلینیک به بیماریابی و غربالگری عوامل خطر از جمله: چربی خون بالا، فشار خون بالا، اضافه وزن و چاقی، کم تحرکی، سندرم متابولیک، بیماری دیابت و... میپردازد.
این کلینیک با ارائه فیلمهای آموزشی، پمفلتها و کتابچهها و نیز برگزاری کلاسهای آموزشی به ارتقاء سلامت و توانمندسازی بیماران و همراهان آنها کمک مینماید.
پیشگیری از بیماریهای قلبیعروقی
در ایران **بیماریهای قلبیعروقی علت اصلی مرگ و میر** در مردان و زنان هستند. این بیماریها اشکال مختلفی مانند: فشارخونبالا، بیماریسرخرگهایکرونری، نارسایی احتقانی قلبی، تصلبشرایین و سکته مغزی دارند.
بهترین راهکار، **پیشگیری** است. عوامل چون رسوب کلسترول یا فشارخون بالا ممکن است در کودکی آغاز شده و برای چندین دهه تشخیص داده نشوند.
عوامل خطر بیماریهای قلبیعروقی
برخی عوامل خطر قابل کنترل هستند، در حالیکه سایر عوامل خطر تحت کنترل ما نیستند. هر چه تعداد این عوامل خطر بیشتر باشد، فرد به احتمال بیشتری به بیماری قلبیعروقی مبتلا خواهد شد.
عوامل خطری که قابل کنترل نمیباشند:
- **جنسیت:** مردان نسبت به زنان در سنین پایینتری دچار حملات قلبی میشوند. پس از یائسگی، خطر ابتلا در زنان شروع به افزایش میکند.
- **افزایش سن:** بیش از 80 درصد افرادیکه بدلیل ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی میمیرند، بیش از 65 سال سن دارند.
- **ژنتیک:** بیماریهای قلبیعروقی در خانوادهها به شکل ژنتیکی بوده و افراد با سابقه خانوادگی در سنین پایین در معرض خطر بیشتر هستند.
عوامل خطر عمدهای که قابل کنترل، اصلاح و یا درمان هستند:
- **کلسترول خون بالا:** افزایش سطح کلسترول خون بطور مستقیم خطر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی را افزایش میدهد.
- **فشارخونبالا (هیپرتانسیون):** خطر بیماری سرخرگهای کرونری، حمله قلبی، نارسایی کلیه و سکته مغزی را افزایش میدهد.
- **چاقی و اضافه وزن:** سبب افزایش بارکاری قلب میشود و فشارخون و دیابت را تشدید میکند.
- **عدم فعالیت جسمانی:** شیوه زندگی غیرفعال سبب افزایش خطر ابتلا به اضافه وزن، چربی خون و دیابت میشود.
- **بیماری قند خون یا دیابت نوع 2:** درحدود 65 تا 75 درصد افراد مبتلا به دیابت به علت ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی میمیرند.
- **سیگار:** سبب افزایش تعداد ضربان قلب و انقباض سرخرگها شده و خطر لخته شدن خون و سکته مغزی را افزایش میدهد.
- **یائسگی زودرس:** در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری سرخرگهای کرونری قرار میگیرد.
سایر عوامل موثر (عوامل مداخلهکننده):
- **استرس:** استرس (بویژه دربرخی افراد) سبب افزایش تعداد ضربان قلب و فشارخون و آسیب به سرخرگها میشود.
- **الکل:** نوشیدن الکل میتواند فشارخون را افزایش داده و اثر منفی بر روی سطح کلسترول و تریگلیسرید داشته باشد.
- **قرصهای ضدبارداری:** ممکن است سبب افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی در افراد سیگاری یا مبتلا به فشارخونبالا بویژه در افراد بالای 35 سال شوند.
گالری تصاویر بخش بازتوانی قلبی
